Als het gaat om leven-in-het-moment kunnen we veel van de dierenwereld leren. Kijk maar eens goed naar een kat. Hoe hij zich op de vensterbank heerlijk kan overgeven aan het zonnetje – geen gemaal over gisteren, geen zorgen over morgen, alleen het zachte spinnen nu. Na het dutje neemt hij alle tijd om zijn lijfje te rekken en te strekken. Daarna trippelt hij op kousenvoetjes naar zijn eetbak omdat zijn maag knort…
Nu heeft een kat doorgaans minder taken in z’n agenda staan dan wij 😉 dus veel meer tijd om te luieren, maar het blijft een mooi voorbeeld van leven in het nu. In de mensenwereld kom je dan al gauw uit bij ‘mindful zijn’.
Boeddhistische oorsprong
Het woord ‘mindfulness’ doet je misschien denken aan de 8-weekse training die de laatste jaren door steeds meer trainers en coaches wordt aangeboden. Doel: leren meer bewust te leven en anders om te gaan met stress, gedachten en emoties.
Mindfulness is in vrij korte tijd enorm populair geworden.
In de originele betekenis is het een vorm van meditatie waarin de beoefenaar zich bewust is van de fysieke en geestelijke sensaties van het moment en daar verder geen oordeel aan verbindt. Het heeft zijn oorsprong in het boeddhisme en wordt al duizenden jaren in praktijk gebracht.
Jon Kabat-Zinn
Er zijn veel boeken over dit onderwerp, al dan niet gekoppeld aan een cursus. De meeste zijn gebaseerd op de visie en werkwijze van Jon Kabat-Zinn, die – voortbouwend op het werk van Thich Nhat Hanh en verschillende andere zen- en vipassanaleraren – het begrip mindfulness uit zijn boeddhistische context haalde en het via zijn 8 weken durende stressreductieprogramma invoerde in de wereld van de geneeskunde en de wetenschap.
Edel Maex
Een boek dat op sublieme wijze het oosterse gedachtegoed beschrijft in een taal die veel mensen in de Lage Landen aanspreekt is ‘Mindfulness in de maalstroom van je leven’ van Edel Maex.
Het boek, dat de 8 weken van het programma volgt, is krachtig door eenvoud, zowel in tekst als lay-out. Heldere teksten, waar Maex per onderwerp meestal maar één of anderhalve pagina voor nodig heeft. Magnifieke illustraties in zachte grijstinten die met enkele penseelstreken perfect de sfeer van de tekst verbeelden.
Mindfulness is een bijzondere manier van omgaan met wat op ons afkomt. Niet alleen met stress, ook met de leuke dingen van het leven, maar meestal geven juist stress en lijden ons de motivatie om op zoek te gaan en over mindfulness te leren.*
Het is een middenweg tussen twee klippen. Aan de ene kant de klip van het al dan niet bewust negeren van wat je voelt, aan de andere kant het risico van erdoor overspoeld en meegesleept te raken.*
Niemand heeft het monopolie op mindfulness. Het 8-wekenprogramma is niet meer dan een aan deze tijd aangepaste, compacte en intense vormgeving van iets dat al minstens 2500 jaar oud is.*
* Bron: Mindfulness in de maalstroom van je leven – Edel Maex
Ontspanningsmethode?
In tegenstelling tot wat veel mensen denken is mindfulness geen ontspanningstraining. Er is weliswaar veel aandacht voor het lichaam (lichaamsbesef!) en de ademhaling, maar ontspanning is niet per se het doel. Het gaat om het (be)oefenen van milde, open aandacht. Voor jezelf en voor je omgeving. Oefenen in ‘zijn met wat is’.
Toch komt ontspanning zéker aan de orde! De bodyscan bijvoorbeeld kan je in een heel ontspannen staat brengen.
Mindfulness in je dagelijks leven
Mindfulness is zoveel meer dan een 8-weekse training. Natuurlijk, een goede training geeft inspiratie, informatie en motivatie, maar mindful zijn is niet afhankelijk van een cursus of van mediteren in de lotushouding. Mindfulness, oftewel opmerkzaam zijn in het hier en nu en accepteren wat is, is een zijnstoestand die iedereen in het dagelijks leven overal en altijd kan benutten. Het vergt misschien wat oefening, maar je hebt het in je!
Over mindfulness in je dagelijks leven zegt Edel Maex in een interview:
‘Ik vind het natuurlijk geweldig dat het nu zo’n hype is, maar van mij “moet” niemand ‘‘op” mindfulness, dat zou flauwekul zijn. Het gaat erom dat ieder een veilige plek vindt om telkens even uit de maalstroom van het leven te kunnen stappen. Dat kan in een stilteruimte, een meditatiegroep, een retraite of op je meditatiekussen. Ook als je ergens moet wachten of je tuin inkijkt kun je met open aandacht aanwezig zijn. Belangrijk is dat we kunnen terugschakelen en openheid cultiveren, ook naar andere mensen en andere meningen. Dat mag je mindfulness noemen, maar ook mildheid, respect of bereidheid om te kijken. Dát zou ik echt iedereen toewensen.’
Lees het hele interview met Edel Maex op Psychologiemagazine.nl.
Kritische kijk op westerse mindfulness
Inmiddels verschijnen ook artikelen in de media waarin een kritische kijk op westerse mindfulness en meditatie wordt gegeven. Vooral mensen met psychische problemen of trauma’s zouden terughoudend moeten zijn en in ieder geval bij verdiepende meditatietechnieken professionele begeleiding moeten krijgen.
Soms gebeurt het dat mindfulness-cursussen worden aangeboden met een intentie die nogal afwijkt van de oorspronkelijke leer. Cursussen die je bijvoorbeeld van je burn-out af willen helpen en ‘mindfulness’ aanwenden om je weer klaar te stomen voor de overactieve leefstijl van vóór je burn-out. Ze beloven dat je ‘voortaan altijd de beste versie van jezelf zult zijn’. Of dat je ‘stressbestendiger zult zijn dan ooit’. Recept voor recidive?
Verder lezen:
Een kritisch artikel (Engels) over mindfulness – het zou zijn losgeraakt van de boeddhistische wortels.
In dit artikel zelfs een waarschuwing – mindfulness zou in sommige situaties gevaarlijk kunnen zijn.
Neutrale informatie over mindfulness vind je o.a. op Wikipedia.
Zoals eerder gezegd is het boek ‘Mindfulness in de maalstroom van je leven’ van de Belgische psychiater Edel Maex een aanrader!
*****
Wil je meer info? Stuur een bericht via dit formulier, dan neem ik contact met je op.
Wil je ervaringen delen? Meld je aan voor de besloten FB-pagina Liefvrouwenhart
Wil je aan de slag? Kijk bij de activiteiten