De term ‘burn-out’ verwijst over het algemeen naar de gevolgen van langdurige blootstelling aan stressvolle situaties. Maar een exacte definitie ervoor bestaat niet.
Wel wordt onder de psychogene depressies de ‘uitputtingsdepressie’ beschreven. Deze vorm van depressie ontstaat door een voortdurende gevoelsmatige overbelasting. Stress dus. In die zin is ‘burn-out’ misschien alleen maar een moderner woord voor uitputtingsdepressie.
Burn-out en depressie
Het is niet altijd makkelijk om een burn-out te onderscheiden van een depressie. Ze hebben nl. best veel symptomen gemeen, bv. futloosheid, negatieve gedachten, vermoeidheid, onverschilligheid.
Toch is er een nuanceverschil: depressie is in de basis een stemmingsstoornis, burn-out is een energiestoornis. Een depressie heeft over het algemeen een bredere en diepere invloed op je leven; een burn-out wordt meestal eendimensionaal gelinkt aan de werkvloer (hoewel een burn-out ook kan ontstaan door privé-situaties die voor langdurige overbelasting zorgen).
Ik hoorde eens iemand op de volgende manier het verschil uitleggen: ‘depressie is gebrek aan energie in je hoofd; burn-out is gebrek aan energie in je lijf’. Maar dit gaat toch niet helemaal op: in beide gevallen kun je zowel lichamelijk als psychisch uitgeblust zijn.
Symptomen van burn-out
Een burn-out uit zich niet alleen in een gebrek aan energie maar ook op andere manieren. Niet alle symptomen komen bij iedereen in dezelfde mate voor. Bij sommige mensen is een burn-out meer lichamelijk van aard dan psychisch, bij anderen is het juist andersom.
Lichamelijke symptomen
- Futloosheid
- Vermoeidheid
- Hyperventilatie
- Hartkloppingen
- Hoofdpijn
- Duizeligheid
- Stramme spieren in nek-schoudergordel en/of rug
- Zintuiglijke indrukken (geluid, licht) komen feller binnen dan gewoonlijk
- Constant een ‘knoop in je maag’
- Spijsverteringsproblemen
- Slaapproblemen
Psychische en emotionele symptomen
- Lusteloosheid
- Concentratieproblemen
- Vergeetachtig en plotseling vaker fouten maken
- Gefrustreerd gevoel
- Cynisch
- Emotioneel; huilbuien
- Seksuele problemen
- Onzeker en weinig zelfvertrouwen
- Faalangst
- Onverschilligheid t.o.v. jezelf, je omgeving en de wereld
- Antipathie tegen je werk(zaamheden)
Als herstel moeizaam gaat en de burn-out lang aanhoudt:
- Volkomen uitgeblust en nergens meer toe in staat zijn
- Depersonalisatie (het gevoel buiten jezelf en de werkelijkheid te staan)
- Steeds negatiever zelfbeeld
Burn-out of overspannen?
Voor mij is burn-out de overtreffende trap van overspannenheid. Al is niet makkelijk aan te geven waar het één overgaat in het ander. Gespannenheid, overspannenheid, burn-out – de beleving, en hoe je die classificeert, is subjectief.
Zeker is dat stress en overbelasting, hyperventilatie, angst, depressie en burn-out heel nauw met elkaar in verband staan. Zeker als herstel moeilijk gaat en langer duurt dan gehoopt.
Herstel
Het herstel bij een burn-out verloopt per persoon anders. Voor sommige mensen gaat het over een periode van een aantal maanden, bij anderen duurt het een jaar of meer. De duur is sterk afhankelijk van de ernst van de burn-out.
Externe factoren, zoals een druk gezin of (een teveel aan) sociale verplichtingen, kunnen je ook tijdens de herstelperiode uitputten en je genezing vertragen.
Belangrijk is dat je er niet naar streeft weer op je oude niveau te kunnen functioneren, maar dat je je weg vindt naar een evenwichtiger leven.
Wat kun je zelf doen aan je burn-out?
In sommige gevallen heb je professionele hulp nodig, maar niet altijd. Je kunt ook zélf veel doen, nl. door je zelfherstellend vermogen aan te spreken! Als je de context van je klachten aanpakt en verbetert – daarmee bedoel ik je leefstijl en hoe jij intern en extern in het leven staat – zorgt je interne zelfregulatie ervoor dat je natuurlijke basis herstelt en dat je weer vitaal en weerbaar wordt.
Daarnaast is het belangrijk te onderzoeken wat er mogelijk is om de situatie op je werk te verbeteren (alleen indien van toepassing uiteraard). Soms is een gesprek met je leidinggevende nodig; wellicht is een kleine aanpassing in je taakomschrijving voldoende. Het is slim om eventueel met een loopbaancoach te kijken naar wat je behoeften, verwachtingen en wensen zijn in je baan en zo inzicht krijgen in wat er voorheen niet goed ging.
Neem voordat je zelf aan de slag gaat contact op met je huisarts om te overleggen of onderzoek nodig is om medische oorzaken uit te sluiten.
Goed voor jezelf zorgen op alle niveaus
Je leefstijl is dus een belangrijke sleutel; goed voor jezelf zorgen op alle niveaus. Niet roken, niet teveel alcohol, gezonde voeding, voldoende beweging. De structuur van de 3R-regel van onze moeders en oma’s kan ook heel heilzaam zijn als je weer op krachten wilt komen en blijven: Rust, Reinheid, Regelmaat.
Het helpt enorm als je een sociaal vangnet hebt. Partner, familie, vrienden of collega’s die een luisterend oor kunnen bieden. Je hart luchten werkt helend, geeft ruimte en ordent je gedachten.
Ook heel belangrijk: de balans in je energiehuishouding. Daar gaan wij vrouwen vaak heel gemakkelijk aan voorbij. Jij vast ook. Dat het dagelijks ritme energie kóst, daar zijn we aan gewend. Maar dingen die ons energie géven, daar nemen we meestal niet genoeg tijd voor. Dus: vergeet vooral niet jezelf genoeg te voeden. Met dingen die je energie geven en je batterij opladen, waar je blij van wordt, die je innerlijke kompas weer richting geven. Energetische voeding. Dat kan zijn: muziek, een mooi boek, een goed gesprek, in de natuur zijn, leuke of interessante studie, creatieve activiteiten, vul zelf maar aan.
Opbouw in je herstelproces
Herstel zal plaatsvinden in het tempo dat bij jou past. De boel versnellen en forceren door duw- en trekwerk zal je onmiddellijk een paar stappen terug gooien in je proces. Goed de tijd nemen om te herbronnen: op alle lagen van je systeem, in jóuw tempo en ritme. Op een andere manier werkt het gewoon niet.
Eerst ga je rustig aan de slag in de fysieke dimensie, dan onderzoek je liefdevol de mentale laag, en daarna de emotionele laag. Als er op deze 3 lagen weer kalmte en comfort is, ben je sterk genoeg om de vragen en uitdagingen op het gebied van zingeving (je energie) en levensbeschouwing (spiritualiteit) weer aan te gaan.
Misschien heb je alvast iets aan deze tips?
Heb je door je burn-out last van angst en paniek gekregen? Kijk eens bij deze tips uit de praktijk; misschien staat er iets tussen waar je wat mee kunt.
Ben je door je burn-out in een depressie beland? Lees dit eens door; wellicht helpt het je.
*****
Wil je meer info? Stuur een bericht via dit formulier, dan neem ik contact met je op.
Wil je ervaringen delen? Meld je aan voor de besloten FB-pagina Liefvrouwenhart
Wil je aan de slag? Kijk bij de activiteiten