Hartritme

Heb je last van hartkloppingen?

Je hart is de motor van je systeem, de zetel van je gevoel en het centrum van je Zijn. Het staat symbool voor de liefde en het leven. Niet voor niets wordt het zo vaak geëerd in muziek, poëzie en andere kunst.

Sterke spier

Fysiek gezien is je hart een sterke spier, verdeeld in vier ruimtes: bovenin twee boezems (linker- en rechter atrium) en onderin twee kamers (linker en rechter ventrikel).

Vanuit je lichaam komt zuurstofarm bloed via de grote holle aders in de rechter boezem terecht, via de rechter kamer gaat het naar de longen om te worden ververst (kleine bloedsomloop of longcirculatie), vanuit de longen komt het zuurstofrijke bloed in de linker boezem, waarna de linker kamer het bloed via de aorta weer in het lichaam pompt (grote bloedsomloop of lichaamscirculatie).

Prikkelautomaat

Je hart werkt autonoom; het klopt ‘automatisch’ door. Daar zorgt de eigen prikkelautomaat voor. Belangrijke onderdelen hiervan zijn de sinusknoop en de atrioventriculaire of AV-knoop.

De sinusknoop is de pacemaker oftewel de gangmaker en bestaat uit een netwerk van prikkelvormende vezels. De sinusknoop ligt in het myocard (spierweefselwand) van de rechter boezem.

De AV-knoop kan prikkels verwerken en doorgeven. Deze AV-knoop ligt in het myocard tussen de linker- en rechter boezem, ter hoogte van de scheiding tussen de boezems en de kamers.

De prikkels van de sinusknoop verspreiden zich eerst in de rechter en linker boezem, waarna deze samentrekken. Daarna ontvangt en vertraagt (0.1 sec.) de AV-knoop de prikkels en stuurt ze via verschillende prikkelvormende en prikkelgeleidende weefsels door naar de linker- en rechter kamer. Deze prikkelverspreiding gaat razendsnel. De kamers trekken daarop samen en het bloed wordt in de grote en kleine bloedsomloop gepompt.

De Hartstichting heeft een filmpje op Youtube gezet over de werking van je hart

Normaal hartritme

Als je in rust bent is je hartritme zo’n 70 à 75 beats per minute. Bij sporters kan dit aanzienlijk lager zijn, soms 50 of zelfs 40 bpm. Tijdens inspanning kan je hartslag oplopen tot 160 bpm of hoger. Je maximale hartcapaciteit is ongeveer 220 minus je leeftijd.

Lees op de website van de Hartstichting meer over een normale hartslag

Lees meer over je hartslag bij inspanning en over hartslag meten

Het werkt buiten je wil om

Je hart heeft dus een eigen prikkelvoorziening en werkt autonoom, maar het staat ook onder invloed van het onwillekeurige deel van je zenuwstelsel (ook wel het vegetatieve oftewel autonome zenuwstelsel genoemd). Het parasympatische deel van je onwillekeurige zenuwstelsel remt en het (ortho)sympathische deel stimuleert, al naar gelang de inspanning die lichamelijk, mentaal en/of emotioneel geleverd moet worden. Ook je hormoonstelsel heeft een vinger in de pap als het gaat om je hartritme – het zenuwstelsel en hormoonstelsel staan nauw in verband met elkaar. Daarnaast kan het limbische systeem (regulatiecentrum voor stemmingen en emoties dat in de hersenen ligt) veranderingen teweegbrengen in je hartritme, bv. een hogere hartslag bij woede, angst of spanning.

Voor de duidelijkheid: de invloed van het onwillekeurige zenuwstelsel, hormoonstelsel en limbische systeem op je hartslag gaat buiten je wil om.

Je ademhaling heeft ook een sterke relatie met de activiteit van je hart. De ademhaling is het enige autonome stelsel waar je met je wil invloed op hebt.

Storing geeft onrust en paniek

In de normale situatie zul je je niet vaak bewust zijn van je hartritme, denk ik. Pas als je hart signalen gaat geven begint het op te vallen. Je schrikt ervan en het maakt je onrustig en bang. Meestal herstelt het zich en ga je over tot de orde van de dag. Maar als het vaker voorkomt of als de ‘storing’ langer aanhoudt, wordt het een ander verhaal. Je maakt je steeds meer zorgen om wat je allemaal voelt vanbinnen. De onrust en angst kunnen overgaan in een paniekaanval en/of hyperventilatie: korte, snelle adem, tintelingen, zweten, duizelingen, druk op de borst. Wat de hartkloppingen alleen maar erger maakt, waardoor je nog angstiger wordt. Je bent in een vicieuze cirkel terechtgekomen. In paniek bel je de dokter.

Soms onderzoekt de huisarts je zelf, het kan ook zijn dat je voor onderzoek wordt doorgestuurd naar het ziekenhuis.

Gelukkig gaan onrust en angst niet per definitie over in een paniekaanval. Maar het onrustige gevoel en je bezorgdheid zijn op zich al reden genoeg om je verre van happy te voelen.

> Lees hier alles over hartkloppingen